بخشی از پیشگفتار
پایان نامه برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته فلسفه
دربارة زمان «افسانه‌ای» بر ناخودآگاه جمعی ما سیطره دارد: پیشرفتِ خطی در تاریخ. فرهنگ ما که زمانِ تاریخی را از عصر الواح شاهان و سپس تاریخِ جهانِ زرتشتی می‌شناخته است امروز با چهره‌ای دیگر از تاریخ روبه‌‌روست. روزگاری پیش از این، در روحِ ایرانی زمانِ تاریخی با تاریخهای کوچک‌تر حاضر بود: تاریخ ملی که ترجمان هنری آن شاهنامه است، و تاریخِِ فراخ‌ترِ دینی که اساسِ تاریخ‌نویسی‌های دیگر بودهکه بعضی از آنها تاریخهای ملی متعدد ــ نه تاریخ جهانی ــ را در خودد جای داده است (تاریخ یعقوبی و طبری و مسعودی از این‌‌گونه‌اند.). این فراخ‌ترین تاریخی که در گذشته می‌شناخته‌ایم، امروز ــ بنا به عللی از جمله بر اثر جریان مارکسیسمِ ایرانی ــ در ناخودآگاه جمعیِ ما به تاریخی فراخ‌تر پیوسته است که تاریخ جهانی بشر و زمانِ طبیعت را دربر‌می‌گیرد، تاریخ همة زمانها و همة مکانهاست، زمانِ مادة رو به تکامل و مغربِ رو به ترقی است.
سیطرة مفهوم پیشرفت و اسناد وجوه مثبت به زمان حال و بخصوص آینده یکی از مهم‌ترین اختصاصات دوران ماست. نشانه‌های این سیطره را در تحول نهانی بار معنایی الفاظ می‌توان دید. کلماتی چون «امروزی‌بودن» و «فردا» و تعابیری چون «آینده‌ساز» و «آیندة مملکت» برای گوشهای امروزی طنینی مثبت دارد.
در نتیجة سیطرة فکر پیشرفت، یکی از عناصر غالب فرهنگ امروزی ما کیفیت‌بخشیدن به زمان ــ این امر ظاهراً کمّی ــ است و نسبت‌دادن قدرت علّی ارزشمند به زمان. وقتی می‌گوییم فلان رسم «در قرن بیست‌ویکم بی‌معناست»، بار ایضاح و استدلال به دوش زمان افتاده‌است، گویی همین که از آخرین ــ تازه‌ترین ــ قطعة زمان نام ببریم، نیاز به اقامة دلیل برای درستی یا نادرستی امور از میان می‌رود. همچنان‌که وقتی سنتی غیرانسانی در گذشته را با این تعبیر توجیه می‌کنیم که ــ مثلاً ــ «هزار سال پیش بوده است»، باز بار توضیح را به دوش زمان می‌گذاریم گویی بودن در زمانی خاص می‌تواند کسانی را از پاسخ‌گویی به محکمة اخلاق معاف کند.
می‌دانیم که این فکر مخصوص به کشور ما نیست و این فضا را ابن‌سینا و مولوی و ملاصدرا پدید نیاورده‌اند. سراسر زمین ــ به‌رغم تردیدها و تشکیک‌های محلی و موقت از جمله نزد پست‌مدرنها ــ در اعتماد به عاملِ بهبودبخشِ زمان شریک است. باز می‌دانیم که هرچند بذر این اعتقاد کمابیش در همة فرهنگها یافت می‌شود، بارزترین ظهور آن در اروپای عصر جدید بوده و از آنجا به سراسر زمین منتقل شده و اقبالی جالب توجه یافته و همچنان زنده مانده است.
فرمت فایل : word ( قابل ویرایش ) میباشد.
