بحران مالی اقتصادی چیست ؟
عبارت است از پیدا شدن “اضافه تولید” یعنی پرشدن بازار از کالاهائی که مشتریِ قادر به خرید آن نیست.
وقتی در بازار مشتری نباشد و کالاها فروش نرود طبعاً تولید کالاها نیز کاهش یافته و متوقف می‌شود و به دنبال آن تعطیلل کارخانه‌ها و بیکاری وسیع و میلیونی کارگران پیش می‌آید که به نوبه خود فروش کالاها را باز هم دشوارتر کرده و بر عمق بحران می‌افزاید.
سیستم اعتباری سرمایه داری از کار باز می‌ماند، بدهکاران توان پرداخت بدهی خود را در سر موعد از دست می‌دهند.
بهای سهام شرکت‌ها در بازار تنزل می‌کند، موسسات سرمایه داری یکی پس از دیگری ورشکست می‌شوند.
نخستین بحران بزرگ اقتصادی در ۱۸۲۵ در انگلستان پدید آمد و سپس هر ۸ تا ۱۲ سال یکبار تکرار شد و هر کشوری را که وارد مرحله سرمایه داری شده بود فرا گرفت.
بحران اقتصادی بر فقیرترین کشورهای جهان بیشتر تأثیر می‌گذارد. در حال حاضر به دنبال بحران اقتصادی، بسیاری ازز کشورهای در حال توسعه‌ی آفریقایی، در مقایسه با کشورهای آسیایی با مشکلات بسیار بیشتری روبرو هستند.
تاریخچه ای از بحران (۱۹۲۰-۱۹۸۰-۲۰۰۸)
– در بحران بزرگی که در سال‌های ۱۹۳۳ – ۱۹۲۹ در گرفت، حجم تولید در جهان به ۴۴% رسید (کمتر از نصف میزان قبل ازز بحران شد) و بزرگ‌ترین کشورهای سرمایه داری از نظر حجم تولید به سطح ۲۰ یا ۳۰ سال پیش از بحران برگشتند.
– چهل میلیون نفر کارگر از کار بیکار شده به خیابان‌ها ریخته شدند، هزاران مؤسسه ورشکست گردید. زیانی که از اینن بحران به اقتصاد جهانی وارد شد بیش از خسارات ناشی از جنگ اول جهانی بود.
– یک چنین بحرانی با کاهش ارزشی از لحاظ مالی که بوجود آمد، به نقطه اوج خود رسید و مسائل اقتصادی در بلندمدت راا ایجاد کرد.
– در آسیا جنگ ترکیه بر سر استقلال (۲۳-۱۹۲۰) ایجاد شد
– سلسله قاجار تحت لوای احمدشاه قاجار پایان یافت و رضاشاه پهلوی سلسله پهلوی آخرین سلطنتی ایران را ایجاد کرد
– جنگ تمدن چینی نیز شروع یافت(۳۷-۱۹۲۰).
– بازار سهام در اکتبر ۱۹۲۹(پنج شنبه سیاه) فروریخت منجر به ناامیدی بزرگی شد و خط بطلانی بر موفقیتهای در سالل ۱۹۲۰ کشید.
بحران مالی در سال ۱۹۸۰
۱- بیشتر شاهدان اعتقاد دارند درآمد از طریق نفت بحران بدهی را در سال ۱۹۷۰ افزایش داده است در این دوره قیمتت نفت به طورمهیج افزایش یافت.
۲- قرض گرفتنها و قرض دادنهای نامنظم با شروع بحران مالی در ابتدا سال ۱۹۸۰ متوقف شد.
۳- دراکتبر ۱۹۸۵ جیمز باکر دبیر کل صندوق آمریکا یک استراتژی را پیشنهاد داد که برنامه باکر نامیده شد که سعی برر کاهش توانایی باز پرداخت بدهی دارد که البته این طرح ناموفق ماند و در طی این دوره طرحهای بزرگ مالی برای نجات از بحران را ایجاد کردند.
۴- در سال ۱۹۸۰ مالی گرایی اقتصادی(توضیح در اسلاید بعد) به صورت روز افزون افزایش یافت که این منجر به بحران مالیی در آن سال شد .
– مالی گرایی اقتصاد را می توان از نقطه نظرهای گوناگون ایدئولوژیکی، سیاسی و یا صرفا“ اقتصادی تعریف کرد. روشن است که تعریف جامع تعریفی خواهد بود که هر سه عرصهُ فوق را در بر گیرد. در این معنا، مالی گرایی بخشی از ایدئولوژی اقتصاد بازار آزاد سرمایه داری برتری طلب است که امکان رشد روز افزون بخش مالی اقتصاد را از طریق پول سازی مستقیم از پول فراهم می کند.
– دلیل دیگر بحران مالی در سال ۱۹۸۰بالارفتن نرخ بهره بود نرخ بهره به طور میانگین در سال ۱۹۷۷ حدود ۷% بود که بهه ۱۱٫۵% در سال ۱۹۷۸ و ۱۵٫۳% در سال ۱۹۷۹ رسید که نقطه اوج آن در سال ۱۹۸۰و۱۹۸۱ بود که به ۲۰% رسید.
